Obrzęk limfatyczny – to akumulacja płynu tkankowego i limfy w przestrzeniach międzykomórkowych w wyniku zakłócenia pracy układu i jest schorzeniem nieuleczalnym. Najczęściej atakuje ramiona i nogi.
Przyczyny zakłócenia pracy układu limfatycznego:
- wrodzone – wynikające z defektów genetycznych; obrzęk pojawi się w momencie przeciążenia układu limfatycznego,
- wtórne – obrzęk pojawia się w wyniku uszkodzenia układu limfatycznego, np. urazu, zastoju żylnego, nadmiernego wysiłku fizycznego, zapalenia lub choroby nowotworowej.
Główne metody leczenia opierają się na kompleksowej terapii przeciwobrzękowej, na którą składa się:
- ochrona skóry,
- manualny drenaż limfatyczny,
- kompresoterapia,
- ćwiczenia ruchowe i oddechowe,
- unoszenie kończyn w górę.
Ochrona skóry jest bardzo ważnym elementem w leczeniu obrzęków limfatycznych, ponieważ jest ona szczególnie narażona z powodu jej napięcia i delikatności. Uszkodzenia skóry w obrzękach limfatycznych goją się bardzo ciężko.
Manualny masaż (drenaż) limfatyczny ma za zadanie usprawnienie przepływu chłonki w układzie limfatycznym. Jest uznany za najbardziej efektywną metodę leczenia obrzęku. Polega na pobudzeniu układu krwionośnego (kątów żylnych), węzłów chłonnych i dużych naczyń limfatycznych do przyjęcia przepychanej limfy z przestrzeni międzykomórkowej.
Kompresoterapia to nic innego jak leczenie poprzez ucisk. Służą do tego specjalne bandaże, pończochy, podkolanówki, rajstopy, opaski i inne wyroby o stopniowanym ucisku.
Należy pamiętać, że obrzękom sprzyja bezruch, dlatego tak ważnym elementem jest regularna aktywność fizyczna i częste ćwiczenia dystalnych części kończyn (stóp i dłoni). Nie można też zapomnieć o ćwiczeniach oddechowych pobudzających przeponę, która umożliwia zassanie limfy do klatki piersiowej z dolnej części tułowia.
Prostym sposobem w zmniejszaniu obrzęków w ich początkowym stadium jest unoszenie kończyn do góry (na wysokość serca), 3 razy dziennie na ok. 15 min. To ułatwia odpływ nagromadzonej limfy, ale przy dużym obrzęku trzeba ją usunąć mechanicznie poprzez masaż.
Co możesz zrobić, żeby zminimalizować obrzęk limfatyczny:
- stosować zbilansowaną dietę,
- przyjmować odpowiednią ilość płynów (co najmniej 2 l dziennie),
- pamiętać o zasadach bezpieczeństwa (nie mierzyć ciśnienia i nie pobierać krwi z chorej kończyny),
- unikać podrażnień skóry (np. stosowanie rękawic ochronnych, unikanie promieni słonecznych),
- unikać przeciążeń i stresu,
- nosić odzież nieutrudniającą przepływu limfy.